O wyższości szkła nad plastikiem (i na odwrót) toczono już niejeden winiarski spór. Niestety, mimo dużego zaangażowania zwolenników jednego lub drugiego materiału, dyskusja pozostała nierozstrzygnięta. Szklany balon czy plastikowy pojemnik fermentacyjny? Cóż, konserwatyści krzywią się z niesmakiem na sam widok wina w wiaderku. Ci bardziej liberalni wykorzystują zalety obu naczyń, a niektórzy całkowicie rezygnują z tradycyjnych gąsiorów.
Wady i zalety szklanego balona
Biorąc pod uwagę tradycję i względy estetyczne, szklany balon można porównać do dębowej beczki. Jednak beczki z czasem zostały wyparte przez płatki dębowe – czy to samo spotka szklane gąsiory? Cóż, nic na to nie wskazuje.
Szkło wciąż uważane jest za najlepszy materiał do produkcji wina. Nie reaguje z alkoholem ani kwasami, więc nie ma najmniejszego wpływu na smak trunku. Niestety, z uwagi na uciążliwość stosowania, wielu winiarzy pomstuje na szklane baniaki. Owszem, piwnica wypełniona naczyniami o pękatym kształcie i wąskiej szyjce to wciąż typowy widok w domach osób parających się indywidualnym winiarstwem. Nie zmienia to faktu, że szklane balony są niewygodne w użyciu. Ze względu na budowę, trudne je umyć (przydają się zaokrąglone szczotki dedykowane do balonów) i zdezynfekować. Ponadto balony stwarzają ryzyko pęknięcia podczas eksploatacji, co stanowi realne zagrożenie dla winiarza i trunku.
Od czasu do czasu warto zrobić przegląd swoich gąsiorów sprawdzając, czy szkło nie ma rys, pęknięć czy innych podejrzanych wad w strukturze. Trzeba też pamiętać, by nie wlewać do balona zbyt gorącej wody - zaniedbanie tej zasady grozi poważnym zranieniem. Im naczynie większe, tym trudniejsze w użytkowaniu i wymaga większej ostrożności. Balon nie powinien stać na twardym podłożu (betonie, płytkach), znacznie lepiej umieścić naczynie w plastikowym wiadrze lub koszu. Kosz nie tylko ułatwi przenoszenie szklanego naczynia, ale i w pewnym stopniu zabezpieczy go przed urazami mechanicznymi.
Kolejnym mankamentem tego tradycyjnego pojemnika może być cena. Szklany balon to pojemności 15 litrów (razem z koszem) kosztuje mniej więcej dwa razy tyle, co pojemnik fermentacyjny o pojemności 34.5 l wraz z akcesoriami. Z tego powodu, winiarze chcący zaoszczędzić na kosztach produkcji czasem zastępują szkło plastikową alternatywą. Za tą decyzją przemawia również fakt, że fermentacja w miazdze z użyciem balona wąskootworowego jest mało wygodna. Wlew jest na tyle mały, że wrzucenie do balona kilkunastu czy kilkudziesięciu kilogramów kwiatów czy owoców, jest czasochłonną mordęgą. Oddzielenie pulpy czy też cząstek owoców od nastawu również jest dość uciążliwe. Można posiłkować się modelami z szeroką szyjką, ale te są odpowiednio droższe.
Nasuwa się zatem pytanie: skoro balony szklane są kosztowne i nieporęczne (a przynajmniej ich większe wersje), dlaczego w domowym winiarstwie nadal są częściej używane niż plastikowe fermentatory? Cóż, z tradycją trudno wygrać. Gąsiory reprezentują estetyczny wygląd, szlachetność materiału i długoletnią historię. Plastik źle się kojarzy i panuje powszechny pogląd, że nie bardzo nadaje się do dłuższej fermentacji czy dojrzewania alkoholu. Natomiast szkło jest bezpieczne dla wina, a dzięki jego przezroczystości, proces produkcji można łatwo kontrolować, by w porę zauważy, że coś dolega trunkowi. Z praktycznego punktu widzenia, balony są dobrym rozwiązaniem również dlatego, że są dostępne w całym wachlarzu objętości. W naszym sklepie możesz zamówić balony o pojemności 5, 10, 15, 20, 25, 34 lub 54 litrów, co pozwala Ci na dobranie idealnego pojemnika do potrzeb domowej produkcji.
Zobacz również nasz artykuł z podstawowymi informacjami na temat butelek, balonów, karafek i innego szkła.
Wady i zalety pojemników fermentacyjnych
Pojemniki fermentacyjne są tanie, lekkie i wygodne. Nie stłuką się podczas eksploatacji, a dzięki szerokiemu otworowi doskonale nadają się do przeprowadzenia wstępnej fermentacji w miazdze. Wykonane są z tworzywa dopuszczonego do kontaktu z żywnością, w tym do produktów zawierających alkohol. Jednak winiarze nie do końca ufają plastikowi i jedynie w sporadycznych przypadkach polegają na nim przez cały okres produkcji. Nie do końca wiadomo, jak tworzywo będzie zachowywało się przez dłuższy czas przechowywania w nim wina, choć jak dotąd nikt nie stwierdził jednoznacznie, że plastik wpływa negatywnie na jakość trunku. Tu trzeba się jednak zastanowić. Skoro tworzywo sztuczne jest tanie i praktyczne, dlaczego alkohol można kupić głównie w szklanych butelkach i puszkach aluminiowych? Poza tym, fermentatory wyposażone są w dużą pokrywę, której ciągłe zdejmowanie i zakładanie może przyspieszyć utlenianie trunku. Jednak w naszym sklepie dostępne są już pojemniki przezroczyste, które pozwalają na obserwację fermentacji, bez konieczności zdejmowania wieka.
Okazuje się też, że utrzymanie pojemników w czystości to nie taka prosta sprawa. Z jednej strony, ich mycie i dezynfekcja nie przysparzają trudności, ale z drugiej – używając szorstkich myjek taki pojemnik można łatwo zarysować. W mikroskopijnych rysach mogą rozwinąć się szkodliwe drobnoustroje, które potrafią spowodować zakażenie trunku. Trzeba też nadmienić, że po długotrwałej eksploatacji, tworzywo może ulec przebarwieniu.
Wadą plastikowych pojemników jest też niewielki wybór wśród pojemności. W sprzedaży zazwyczaj pojawiają się pojemniki 30 i 34.5- litrowe. Minusem jest także to, że z czasem pokrywa może stracić na szczelności, a szeroki otwór stanowi ryzyko nadmiernego napowietrzania nastawu.
Z drugiej strony warto pamiętać, że wiadra są niezastąpione podczas mycia i przygotowania owoców, fermentacji w miazdze czy zlewania wina znad osadu, więc warto mieć taki pojemnik na wyposażeniu domowej wytwórni trunków.
Zobacz również nasz film na temat czyszczenia i dezynfekcji sprzętu winiarskiego.
Zapraszamy też na nasz fanpage na Facebooku oraz na kanał YouTube Malinowy Nos!
